ਕੀ ਸਮਾਜ ਔਰਤ ਦੋਸ਼ੀ ਨੂੰ ਮਰਦ ਦੋਸ਼ੀ ਨਾਲੋਂ ਵੱਖਰਾ ਵਿਵਹਾਰ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਇਸ ਦਾ ਕੀ ਕਾਰਨ ਹੈ?

ਇਹ ਇੱਕ ਬਹੁਤ ਹੀ ਡੂੰਘਾ ਅਤੇ ਵਿਚਾਰਨ ਵਾਲਾ ਸਵਾਲ ਹੈ। ਅਕਸਰ, ਸਾਡਾ ਸਮਾਜ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਜਦੋਂ ਉਹ ਕਿਸੇ ਜੁਰਮ ਦੇ ਦੋਸ਼ੀ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਤਾਂ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੇਖਦਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸਦੇ ਕਈ ਕਾਰਨ ਹਨ:

ਵੱਖਰੇ ਵਿਵਹਾਰ ਦੇ ਕਾਰਨ:

1. ਲਿੰਗ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਅਤੇ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਸੋਚ: ਸਾਡੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਲਈ ਕੁਝ ਖਾਸ ਭੂਮਿਕਾਵਾਂ ਨਿਰਧਾਰਤ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ। ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮ, ਸਹਿਣਸ਼ੀਲ ਅਤੇ ਪਾਲਣਹਾਰ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਮਰਦਾਂ ਨੂੰ ਮਜ਼ਬੂਤ, ਨਿਰਣਾਇਕ ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਹਮਲਾਵਰ ਵੀ। ਜਦੋਂ ਕੋਈ ਔਰਤ ਕਿਸੇ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ ਫਸ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਸਕ ਅਪਰਾਧ ਵਿੱਚ, ਤਾਂ ਇਹ ਸਮਾਜ ਦੀਆਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਰੂੜ੍ਹੀਵਾਦੀ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਤੋੜਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕ ਵਧੇਰੇ ਹੈਰਾਨ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ ਕਈ ਵਾਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਵਧੇਰੇ ਸਖ਼ਤ ਜਾਂ ਨਰਮ ਰਵੱਈਆ ਅਪਣਾਉਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ 'ਤੇ ਨਿਰਭਰ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਰਦਾਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਸ਼ਾਇਦ ਇੰਨੀ ਹੈਰਾਨੀ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ, ਕਿਉਂਕਿ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਹਿੰਸਕ ਪ੍ਰਵਿਰਤੀ ਵਾਲਾ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਭਾਵੇਂ ਇਹ ਗਲਤ ਹੀ ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ।

2. ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ: ਮੀਡੀਆ ਔਰਤ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੀ ਕਹਾਣੀ ਨੂੰ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਦਿੱਖ, ਵਿਆਹੁਤਾ ਸਥਿਤੀ, ਮਾਂ ਹੋਣ ਦੇ ਪਹਿਲੂਆਂ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨੈਤਿਕ ਚਰਿੱਤਰ 'ਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਜ਼ੋਰ ਦੇ ਕੇ ਪੇਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਕਈ ਵਾਰ 'ਰਾਕਸ਼ਸ' ਜਾਂ 'ਫੈਟਲ ਵੂਮੈਨ' ਵਰਗੇ ਲੇਬਲ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਮਨਾਂ ਵਿੱਚ ਪੱਖਪਾਤ ਪੈਦਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਮਰਦ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ, ਮੀਡੀਆ ਦਾ ਧਿਆਨ ਆਮ ਤੌਰ 'ਤੇ ਅਪਰਾਧ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਛਲੇ ਰਿਕਾਰਡ ਜਾਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਸੁਭਾਅ 'ਤੇ ਵਧੇਰੇ ਕੇਂਦ੍ਰਿਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

3. ਜੈਂਟਲਮੈਨ/ਕੁਲੀਨਤਾ ਦਾ ਪ੍ਰਭਾਵ (Chivalry): ਕਈ ਵਾਰ, ਕਾਨੂੰਨੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਅਤੇ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਪ੍ਰਤੀ ਇੱਕ ਕਿਸਮ ਦਾ 'ਜੈਂਟਲਮੈਨ' ਜਾਂ ਕੁਲੀਨਤਾ ਵਾਲਾ ਰਵੱਈਆ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਰਨ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਘੱਟ ਗੰਭੀਰ ਅਪਰਾਧਾਂ ਵਿੱਚ, ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਮਰਦਾਂ ਨਾਲੋਂ ਹਲਕੀ ਸਜ਼ਾ ਮਿਲ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਪਰ ਜੇ ਕੋਈ ਔਰਤ ਅਜਿਹਾ ਅਪਰਾਧ ਕਰਦੀ ਹੈ ਜੋ ਸਮਾਜਿਕ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਹੈ (ਜਿਵੇਂ ਬੱਚਿਆਂ ਨਾਲ ਬਦਸਲੂਕੀ ਜਾਂ ਬੇਹੱਦ ਹਿੰਸਾ), ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਵਧੇਰੇ ਸਖ਼ਤ ਜਨਤਕ ਨਿੰਦਾ ਅਤੇ ਸਜ਼ਾ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਸਕਦਾ ਹੈ।

4. ਡਰ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੀ ਭਾਵਨਾ: ਔਰਤਾਂ ਦੁਆਰਾ ਕੀਤੇ ਗਏ ਅਪਰਾਧ, ਖਾਸ ਕਰਕੇ ਹਿੰਸਕ, ਵਧੇਰੇ ਪ੍ਰੇਸ਼ਾਨ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਲੱਗ ਸਕਦੇ ਹਨ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਔਰਤਾਂ ਨੂੰ ਘੱਟ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਮੰਨਣ ਦੀ ਧਾਰਨਾ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਨਾਲ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਵਧੇਰੇ ਡਰ ਪੈਦਾ ਹੋ ਸਕਦਾ ਹੈ।

5. ਸਮਾਜਿਕ ਹਮਦਰਦੀ: ਅਪਰਾਧ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਤੀ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ, ਔਰਤਾਂ ਲਈ ਜਾਂ ਤਾਂ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਨਿੰਦਾ ਜਾਂ ਕਈ ਵਾਰ ਹਮਦਰਦੀ ਵੀ ਦੇਖਣ ਨੂੰ ਮਿਲਦੀ ਹੈ (ਜੇ ਉਹ ਕਿਸੇ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਖੁਦ ਵੀ ਪੀੜਤ ਹੋਣ)। ਮਰਦ ਦੋਸ਼ੀਆਂ ਲਈ ਜਨਤਕ ਹਮਦਰਦੀ ਅਕਸਰ ਘੱਟ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਅਤੇ ਜ਼ਿਆਦਾ ਧਿਆਨ ਸਜ਼ਾ ਅਤੇ ਜਵਾਬਦੇਹੀ 'ਤੇ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ, ਸਮਾਜ ਔਰਤਾਂ ਅਤੇ ਮਰਦਾਂ ਦੋਵਾਂ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਸਮਾਜਿਕ ਉਮੀਦਾਂ ਦੇ ਆਧਾਰ 'ਤੇ ਵੱਖਰੇ ਢੰਗ ਨਾਲ ਵੇਖਦਾ ਅਤੇ ਪੇਸ਼ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਜੋ ਕਿ ਨਿਆਂ ਦੀ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਅਤੇ ਜਨਤਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਿਤ ਕਰਦਾ ਹੈ।